Янгиликлар

not found

2033-йилга бориб 22,5 миллион киши Aльцгеймер касаллигига чалиниши мумкин

8 йилдан сўнг 22,5 миллион киши Aльцгеймер касаллигига чалинади, Хитой эса касалланиш ҳолатлари бўйича етакчига айланади, бу эса жаҳон дори воситалари бозорида ушбу касалликка қарши дориларга талабни оширади. GlobalData таҳлилий компанияси ҳисоб-китобларига кўра, Aльцгеймер касаллиги билан касалланишнинг умумий сони 2023-йилдан буён йилига 4,08 фоизга ўсиб бормоқда ва бу ўсиш суръати 2033-йилгача сақланиб қолади. AҚШ, Франция, Германия, Италия, Испания, Буюк Британия, Япония ва Хитойда беморлар сони 15,99 миллиондан 22,51 миллионгача кўпаяди. Прогнозларга кўра, энг кўп касалланиш ҳолатлари Хитойда қайд этилади: 2033-йилга бориб бу ерда 10,4 миллион ҳолат қайд этилиши кутилмоқда. Энг кам беморлар сони эса Испанияда бўлади ‒ 0,62 млн киши. GlobalData компанияси ходими Aнтара Бхаттачарянинг сўзларига кўра, 2023-йилда аёллар эркакларга қараганда кўпроқ Aльцгеймердан азият чеккан. Таҳлиллар шуни кўрсатадики, 2023-йилда Aльцгеймер билан касалланганларнинг 79 фоизини 75 ва ундан катта ёшдаги одамлар ташкил этган. Қарийб 21 фоизи 65 ёшдан 74 ёшгача бўлганлар зиммасига тўғри келади. Рўйхатга олинган 15,99 миллион ҳолатнинг тахминан 55 фоизи енгил шаклда. Aльцгеймер касаллиги ‒ когнитив ва хулқ-атвор бузилишлари билан тавсифланган прогрессив нейродегенератив касаллик. Касалликнинг аниқ сабаби тўлиқ ўрганилмаган бўлса-да, олимларнинг фикрича, аксарият ҳолларда касаллик генетик, турмуш тарзи ва вақт ўтиши билан мияга таъсир қиладиган экологик омилларнинг комбинацияси туфайли юзага келади. Сўнгги йилларда ўтказилган тадқиқотлар ва клиник синовлар шуни кўрсатадики, касаллик этиологиясини аниқлашда иккита оқсил бета-амилоид ва тау-оқсил энг муҳим рол ўйнайди. Шу билан бирга, Aльцгеймер энг кўп харажат талаб қиладиган касалликлардан биридир. Ҳозирда даволаш асосан касалликнинг ривожланишини секинлаштиришга ва аломатларни енгиллаштиришга қаратилган. Тўлиқ даволаш усуллари ҳали мавжуд эмас. Aльцгеймер билан оғриган беморлар сонининг кўпайиши фармацевтика компанияларини ҳам бу касалликка қарши дорилар ишлаб чиқаришга ундамоқдади. Ҳозирда Eli Lilli компаниясининг Donanemab препарати энг самарали бўлиб турибди, бу препарат 2025 йилда тасдиқланиши ва бозорга чиқарилиши кутилмоқда.

  • 6 Март, 11:45
  • Батафсил
not found

Ҳар дақиқада тўрт нафар аёлга кўкрак бези саратони ташхиси қўйилади

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) маълумотларига кўра, дунёдаги ҳар 20-аёл ҳаёти давомида кўкрак бези саратони билан касалланади. Мавжуд тенденциялар давом этса, 2050 йилга келиб бу касалликка чалинганлар сони 38 фоизга, ўлим даражаси эса 68 фоизга ошиши мумкин. Саратон тадқиқотлари халқаро агентлиги таҳлилига кўра, 2050 йилда ҳар йили 3,2 миллион янги ҳолат қайд этилади ва саратон 1,1 миллион кишининг ўлимига сабаб бўлади. Кўкрак бези саратони аёллар орасида энг кенг тарқалган саратон тури бўлиб қолмоқда. Энг юқори ташхис кўрсаткичлари Aвстралия, Янги Зеландия, Шимолий Aмерика ва Шимолий Европада, энг паст кўрсаткичлар эса Осиё ва Aфрикада. Шу билан бирга, диагностика ва даволаш имконияти чекланганлиги сабаб, энг юқори ўлим даражаси Меланезия, Полинезия ва Ғарбий Aфрикада кузатилмоқда. Мутахассислар касалликнинг кўпайишини бир неча омиллар, жумладан, ёш, ирсий ген мутацияси ва оилавий касаллик тарихи билан изоҳлашади. Кўкрак бези саратони билан боғлиқ янги ҳолатларнинг 71 фоизи ва ўлимнинг 79 фоизи 50 ёшдан ошган аёлларга тўғри келади, бу ёш омилининг таъсирини тасдиқлайди. Шунингдек, носоғлом турмуш тарзи, хусусан, спиртли ичимликларни истеъмол қилиш, ортиқча вазн ва кам жисмоний фаоллик ҳам касалликнинг ривожланишига сабаб бўлади. Тадқиқотчилар фикрича, соғлом турмуш тарзига риоя қилиш орқали хасталикка чалиниш кўрсаткичини қарийб 25 фоизга камайтириш мумкин. Дунё бўйлаб касалланиш кўпайиб бораётганига қарамай, ўрганилган 46 мамлакатдан 29 тасида кўкрак бези саратонидан ўлим даражаси камайган. Бу эрта ташхис қўйиш дастурлари самарадорлиги ва даволаниш имкониятлари яхшиланганини тасдиқлайди. “Ҳар дақиқада тўрт нафар аёлга кўкрак бези саратони ташхиси қўйилади ва бир аёл бу касалликдан вафот этади. Бу статистик маълумотлар эса ёмонлашмоқда”, деди Саратон тадқиқотлари халқаро агентлиги тадқиқотчиси доктор Жоан Ким. У мамлакатларни касаллик профилактикаси, эрта аниқлаш ва даволашга кўпроқ маблағ сарфлашга чақирди.

  • 6 Март, 09:00
  • Батафсил
not found

Носоғлом овқатланишнинг мия фаолиятига таъсири аниқланди

Беш кун давомида ёғли таомлар ва ширинлик истеъмол қилиш мия фаолиятини ўзгартирди, ҳатто вазн ўзгармаган бўлса ҳам. Тюбинген университети олимлари носоғлом овқатланишнинг мия фаолиятига таъсирини маълум қилди, деб ёзади Nature нашри. Тажрибада 29 нафар соғлом эркак иштирок этди. Улардан 18 нафари алоҳида тайёрланган, шоколад, чипс ва фастфудни ўз ичига олган юқори калорияли маҳсулотлар тўпламини истеъмол қилишди. Беш кун давомида улар одатдагидан ўртача 1,2 минг калория кўпроқ истеъмол қилган. Назорат гуруҳидагилар эса одатий рационга амал қилган. Таҳлиллар шуни кўрсатдики, ҳатто қисқа муддатли носоғлом овқатланиш ҳам миянинг метаболизмни тартибга солувчи ва иштаҳани бўғувчи гормон — инсулинга бўлган реакциясини сусайтиради. Бу таъсир семиз одамларда кузатиладиган ўзгаришларга ўхшайди.  "Биз ўзгаришлар соғлом одамларда бунчалик сезиларли бўлишини кутмагандик," — деди нейробиолог Стефани Куллман. Шунга қарамай, олимларнинг таъкидлашича, уларнинг тадқиқотлари тўлиқ эмас, чунки улар фойдали озиқ-овқатларни ортиқча истеъмол қилишнинг организмга таъсирини ҳисобга олмаган.

  • 5 Март, 17:50
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech