12:30 (09.09.2025)

70

ЖССТнинг асосий дори воситалари рўйхатига саратон ва диабетга қарши дори воситалари киритилди

ЖССТ асосий дори воситалари бўйича янгиланган намунали рўйхати (EML) ва болалар учун муҳим дори воситаларининг янгиланган намунали рўйхати (EMLc) нашрларини эълон қилди.  Ушбу рўйхатга  турли хил саратон касалликларини даволаш ҳамда қандли диабет билан бирга кечадиган қўшимча касалликлар, хусусан семизликни даволаш учун мўлжалланган янги дори воситалари киритилди. Шунингдек, рўйхатларга муковисцидоз, псориаз, гемофилия ва бошқа қон касалликларини терапия қилиш учун мўлжалланган дори воситалари ҳам қўшилди.

ЖССТ намунавий рўйхатларига аҳолининг соғлиғига бўлган устувор эҳтиёжларини қондириш учун зарур бўлган дори воситалари киради. Бундай рўйхатлар 150 дан ортиқ давлатда қабул қилинган бўлиб, давлат харидлари, дори-дармон билан таъминлаш, тиббий суғурта ҳамда дори воситалари учун харажатларни қоплашни ташкил этишда меъёрий асос сифатида хизмат қилади. 

«Асосий дори воситалари рўйхатларининг янги нашрлари – клиник жиҳатдан самараси исботланган ва келгусида аҳоли саломатлигига ижобий таъсир кўрсатиш имкониятига эга бўлган замонавий дори воситаларининг мавжудлигини ошириш йўлида муҳим қадам ҳисобланади», – деди Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти бош директори ёрдамчиси Юкико Накатани. 

БМТнинг намунали рўйхати биринчи марта 1977 йилда нашр этилган. 

ЖССТнинг муҳим дори воситаларини танлаш ва улардан фойдаланиш бўйича эксперт қўмитаси рўйхатларни қайта кўриб чиқиш бўйича 59 та сўровни, шу жумладан, янги дори воситалари ёки дори воситалари синфларини киритиш бўйича 31 та таклифни кўриб чиқди. Натижада, намунавий рўйхатга (EML) 20 та, болалар учун намунавий рўйхатга (EMLc) эса 15 та янги мавзу қўшилди, шунингдек, рўйхатда мавжуд бўлган етти препарат учун янги қўллаш кўрсатмалари белгиланди. Янгиланган рўйхатларда катталар учун 523 та, болалар учун эса 374 та асосий дори воситалари мавжуд.  

Саратон касаллиги дунё бўйича ўлимга олиб келувчи иккинчи асосий сабаб бўлиб, ҳар йили деярли 10 миллион кишининг ҳаётига зомин бўлмоқда.  Сўнгги ўн йилликда ЖССТ турли хил онкологик касалликларни даволаш учун мўлжалланган дори воситаларини Муҳим дори воситалари рўйхатига (EML) фаол равишда киритиб келмоқда. Муҳим дори воситалари рўйхатига киритилган онкологик дори воситалари сони чекланган бўлиб, фақат беморнинг умрини камида 4–6 ойга узайтириши исботланган дориларни ўз ичига олади.

Қўмита саратон касаллигини даволаш учун мўлжалланган 25 та дори воситасига оид 7 та аризани кўриб чиқди. Бу дори воситалари организмнинг иммун тизимига саратон ҳужайраларини самаралироқ аниқлаш ва йўқ қилишда ёрдам берадиган иммунотерапевтик препаратлар синфига киради. Муҳим дори воситалари рўйхатига  пембролизумаб номли препарат киритилди. У монотерапия сифатида метастатик босқичдаги бачадон бўйни саратони, колоректал саратон ва немелкоклеткали ўпка саратонини даволаш учун биринчи даражали восита ҳисобланади. Метастатик йирик бўлмаган ўпка саратонни даволаш учун рўйхатда альтернатив дори воситалари ҳам мавжуд — атезолизумаб ва цемиплимаб.

Қандли диабет ва семизлик замонавий дунёда соғлиқни сақлаш соҳасидаги энг долзарб муаммолардан ҳисобланади. 2022 йилда қандли диабет билан касалланганлар сони 800 миллион нафардан ошди, шуларнинг ярми етарли даражада даволанмаган. Шу билан бирга, дунё бўйлаб бир миллиарддан ортиқ одам семизликдан азият чекмоқда. Қандли диабет ва семизлик бир-бири билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, улар юрак-қон томир касалликлари ва буйрак етишмовчилиги каби жиддий муаммоларга олиб келиши мумкин.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг экспертлар қўмитаси 2-тур қандли диабетни даволашда  глюкагонга ўхшаш пептид-1 (ГПП-1) рецепторларининг агонистлари деб номланувчи дори воситалар гуруҳидан фойдаланишнинг афзалликларини исботловчи илмий далилларни таҳлил қилди. Айниқса, юрак-қон томир ёки буйрак билан боғлиқ хасталиклар мавжуд бўлган ҳолларда ушбу дори воситалари: қондаги шакар миқдорини яхшироқ назорат қилишга ёрдам беради, юрак ва буйрак асоратлари хавфини камайтиради, вазнни камайтиришга кўмаклашади.

Тавсияларни қабул қилишдан олдин Қўмита жами 59 та аризани кўриб чиқди ва ҳар бир дори воситасининг самарадорлиги ҳамда хавфсизлиги бўйича мавжуд илмий далилларни таҳлил қилди.

Таълим, фан, тиббиёт ва фармацевтика соҳаларидаги таниқли мутахассислардан иборат эксперт комиссияси ҳар икки йилда бир марта соғлиқни сақлашнинг янги муаммоларини ҳисобга олган ҳолда, самарадорлиги юқори дори воситаларини рўйхатга киритиш чораларини кўриб боради.

Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech