Yangiliklar

not found

Xlorlangan suv onkologik kasalliklarga sabab bo‘lishi mumkin – tadqiqot

Joriy yilning yanvar oyida o‘tkazilgan tadqiqotlarga ko‘ra, belgilangan darajada xlorlangan suv qovuq saratoni xavfini 33 foiz, yo‘g‘on ichak saratoni xavfini esa 15 foizga oshiradi. Bu haqda “The Guardian” nashri xabar berdi. Nashrning yozishicha, Qo‘shma Shtatlar va Yevropa Ittifoqida ichimlik suvini xlorlash keng tarqalgan. Suvni xlor bilan zararsizlantirish jarayoni AQSH va YEIdagi deyarli barcha umumiy ichimlik suvi tizimlarida uchraydigan trihalometan (THM) qo‘shimcha mahsulotlarni hosil qiladi. Jumladan, xlorlash jarayoni organizmlar va yuqumli kasalliklarni o‘ldirishning arzon, samarali va oson topiladigan usuli bo‘lsa-da, qovuq saratoni xavfini 33 foiz va yo‘g‘on ichak saratoni xavfini 15 foizga oshiradi. “Biz ko‘rib turgan narsa xavotirli va bizga yanada yuqori sifatli tadqiqotlar kerak”, deydi Shvetsiyadagi Karolinska institutining yetakchi muallifi Emili Helte. Ma’lumot uchun, suvni dezinfeksiya qilish jarayoni sog‘liqni saqlashning muhim chorasi bo‘lib, 1900-yillarning boshlarida AQSHda ichimlik suvini xlorlash boshlanganida aholining umr ko‘rish davomiyligini keskin oshirdi. Chunki bu mikrobli infeksiya va suv orqali yuqadigan kasalliklarni, masalan, vabo va qorin tifini sezilarli darajada kamaytirgan. Faqat 1970-yillarga kelibgina tadqiqotchilar bu jarayon salbiy oqibatga olib kelishini aniqlagan. Suvga xlor qo‘shilganda, u organik birikmalar bilan xuddi chirigan o‘simlik materialiga o‘xshab istalgan miqdordagi yuzlab potensial zaharli qo‘shimcha mahsulotlarni hosil qiladi. Tadqiqotchilar suvni ultrabinafsha nurlar bilan tozalash yoki yangi filtrlash tizimlarini o‘rnatish kabi muqobil variantlarni taklif qilgan, ammo bu qimmat. Shu sababdan olimlar shahar tizimida suvni ichishlaridan avval uy sharoitida suvni ifloslantiruvchi moddalardan tozalash uchun granullangan faol uglerod bilan qo‘shimcha filtrlash tizimidan foydalanishni tavsiya qilishmoqda.

  • 4 Mart, 08:50
  • Batafsil
not found

O‘zbekistonliklar 2024-yilda qaysi dori vositalarini ko‘proq xarid qilishgan?

Fiskal cheklar bo‘yicha to‘plangan ma’lumotlarga ko‘ra, o‘tgan yili o‘zbekistonliklar dori vositalariga jami 19,7 trln so‘mdan ortiq pul sarflagan. Aholi jon boshiga eng yuqori xarajatlar Toshkent shahri (1,7 mln so‘m), Buxoro (746 ming so‘m) va Samarqand viloyatlarida (660 ming so‘m) qayd etilgan. O‘zbekistonda dori-darmon eng ko‘p sotiladigan mahsulotlardan biri. Poytaxtning ayrim ko‘chalarida dorixonalar soni oziq-ovqat do‘konlari sonidan oshib ketganidan ham buni sezish mumkin. Soliq qo‘mitasining fiskal cheklar tahlili bo‘yicha taqdim qilgan ma’lumotlariga ko‘ra, o‘zbekistonliklar 2024 yilda dori vositalariga jami 19,7 trln so‘mdan ortiq pul sarflagan. Shundan 15,7 trln so‘mdan ko‘prog‘i import preparatlar, 4 trln so‘m mahalliy ishlab chiqarilgan preparatlar hissasiga to‘g‘ri kelgan.  Aholi jon boshiga nisbatan to‘g‘ri keladigan eng yuqori xarajatlar quyidagi hududlarda qayd etilgan: Toshkent shahrida – 1,7 mln so‘m; Buxoro viloyatida – 746 ming so‘m; Samarqand viloyatida – 660,7 ming so‘m. Eng kam xarajatlar: Qashqadaryo viloyatida – 308,9 ming so‘m; Qoraqalpog‘iston Respublikasida – 302,3 ming so‘m; Surxondaryo viloyatida – 289,5 ming so‘m. Umuman o‘tgan yilda dori vositalari uchun eng katta xarajatlar Toshkent shahri (5 trln so‘m), Samarqand (2,6 trln so‘m) va Farg‘ona viloyatida (1,5 trln so‘m) qayd etilgan. Eng ko‘p mablag‘ quyidagi kasalliklarni davolash uchun mo‘ljallangan dori vositalariga sarflangan: yurak-qon tomir kasalliklari; infeksion kasalliklar; og‘riq qoldiruvchi vositalar; asab tizimi kasalliklari; oshqozon-ichak kasalliklari Dori vositalari importi Bojxona qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yilda O‘zbekistonga 1 mlrd 744,7 mln dollar farmatsevtika va tibbiyot buyumlari import qilingan. Shundan 1,5 mlrd dollarlik mahsulotlar aynan chakana savdo uchun olib kirilgan dori vositalari hissasiga to‘g‘ri kelgan. Taqqoslash uchun, o‘tgan yilda 0,5 mlrd dollarlik go‘sht mahsulotlari, 258 mln dollarlik un va un mahsulotlari, 373 mln dollarlik o‘simlik yog‘lari import qilingan. Umumiy oziq-ovqat mahsulotlarining importi esa 3 mlrd 917 mln dollarni tashkil etgan.

  • 3 Mart, 09:49
  • Batafsil
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech