Qalqonsimon bez, koʼkrak, yoʼgʼon ichak, buyrak va endometrioz saratoni kasalliklarini tashxislash butun dunyo boʼylab tobora ortib bormoqda, yoʼgʼon ichak saratoni 50 yoshgacha boʼlgan odamlarda eng tez rivojlanmoqda.

Yangi global tadqiqot shuni koʼrsatdiki, dunyo boʼylab yoshlar orasida saraton kasalliklari soni ortib bormoqda va bu oʼsishning katta qismi semirish bilan bogʼliq. Kasallikning koʼpayishi faqat 50 yoshgacha boʼlgan odamlar bilan cheklanib qolmaydi; oʼsish tendentsiyalari yoshi katta avlod vakillari orasida ham kuzatilmoqda.

Annals of Internal Medicine jurnalida chop etilgan tadqiqotda 2003 va 2017 yillar oraligʼida besh qitʼadagi 42 mamlakatdan olingan saraton maʼlumotlari oʼrganildi. Tadqiqotchilar yoshlar oʼrtasida koʼpayib borayotgan 13 turdagi saraton kasalligini tahlil qilishdi.

Olingan natijalar shuni tasdiqlaydiki, ayrim saraton turlari haqiqatan ham 20 yoshdan 49 yoshgacha boʼlgan kattalar orasida koʼproq tarqalmoqda. Bularga qalqonsimon bez, koʼkrak bezi, yoʼgʼon ichak, buyrak, endometriiz va leykemiya saratonlari kiradi - tadqiqot olib borilgan mamlakatlarning toʼrtdan uch qismida ushbu saraton turlari oshgan.

Qalqonsimon bez saratoni keskin oʼsishni koʼrsatib, yillik oʼrtacha 3,57 foiz oʼsishni tashkil etdi, undan keyin buyrak saratoni (2,21 foiz) va endometrioz saratoni (1,66 foiz) keladi. 50 yoshgacha boʼlgan kattalar orasida yoʼgʼon ichak saratoni yiliga oʼrtacha 1,45 foizga oshgan. Koʼpchilik saraton turlarida oʼsish yoshlar va kattalarda ham kuzatilsa-da, yoʼgʼon ichak saratoni bundan mustasno boʼlgan. Mamlakatlarning qariyb 70 foizida yangi tashxislar soni keksa odamlarga qaraganda yoshlar orasida koʼproq oshgan.

Tadqiqot mualliflari qayd etishlaricha, bir necha turdagi saraton sonining oshishi muayyan umumiy sabablar bilan bogʼliq. Bu omillarga ortiqcha vazn muammosining ortishi, ovqatlanishdagi oʼzgarishlar va antibiotiklardan foydalanish kiradi.

50 yoshgacha boʼlgan odamlar orasida ayrim saraton kasalliklari tez surʼatlar bilan oʼsib borayotganiga qaramay, umumiy kasallanish darajasi katta yoshdagilar orasida ancha yuqori boʼlib qolmoqda. Masalan, Qoʼshma Shtatlarda 2022-yilda taxminan, 50 yoshgacha boʼlgan 50 000 ayolga koʼkrak bezi saratoni tashxisi qoʼyilgan, 50 yoshdan oshgan ayollar orasida esa bu koʼrsatkich 210 000 dan oshgan.

Tadqiqotchilar kasallik koʼpayishi sabablarini aniqlash uchun qoʼshimcha tadqiqotlar oʼtkazish zarurligini taʼkidladi.