14:00 (02.12.2025)
95
Braziliya denge bezgagiga qarshi dunyodagi birinchi bir-dozalik vaktsinasini maʼqulladi. Yangӣ Butantan-DV preparati kasalxonaga yotqizilish xavfini 100 foizga kamaytiradi va butun dunyo boʼylab kasallanish holati rekord darajada koʼpaygan bir paytda infektsiyaga qarshi kurashish yondashuvini oʼzgartirishi mumkin.
Preparat 12 dan 59 yoshgacha boʼlgan odamlar uchun moʼljallangan boʼlib, aholi uchun bepul taqdim etiladi. Uni San-Paulodagi davlat ilmiy-tadqiqot markazi — Butantan instituti ishlab chiqargan. Mamlakatda immunizatsiya kampaniyasini boshlash uchun allaqachon 1 million dozadan ortiq vaktsina tayyorlangan. Keyingi yil oxiriga qadar yana 30 million dozani Xitoyning WuXi Biologics kompaniyasi bilan hamkorlikda ishlab chiqarish rejalashtirilgan.
Vaktsina infektsiyaning simptomli kechishidan 74,7%ga, kasallikning ogʼir shakli rivojlanishidan 91,6%ga va kasalxonaga yotqizilishdan 100%ga himoya qiladi. Bu maʼlumotlar 16 ming kishi ishtirok etgan va 8 yil davomida oʼtkazilgan III bosqich klinik sinovlar natijalari bilan tasdiqlangan.
Butantan-DVning analogi mavjud — yapon farmatsevtika giganti Takeda tomonidan ishlab chiqilgan TAK-003 (savdo nomi — Qdenga), u 3 oy oraligʼida ikkita inʼektsiyani talab qiladi. Kasallik belgilarini oldini olishda uning samaradorligi biroz yuqori — ikkinchi dozani olganidan bir yil oʼtgach 80,2%, 4,5 yildan soʼng 61,2% ni tashkil qiladi. Qoʼshimcha emlash bu koʼrsatkichni 74%ga oshiradi. Bu preparat birinchi marta 2022 yilda Indoneziya regulyatori tomonidan roʼyxatdan oʼtkazilgan. 41 mamlakatda sotilgan.
Denga isitmasi chivinlar orqali yuqadi. Kasallik 40 ° S gacha boʼlgan isitma, kuchli bosh ogʼrigʼi, mushak va boʼgʼimlarning ogʼrigʼi, koʼngil aynishi va qayt qilish bilan birga keladi. Kasallik yuqtirgan har 20 kishidan biri infektsiyaning ogʼir shaklini boshidan kechiradi, bu ichki qon ketishiga, organlar ishlamay qolishiga va oxir-oqibat oʼlimga olib keladi. Bundan tashqari, agar dangening turli shtammlar bilan ikki marta kasallansa, jiddiy asoratlar xavfi keskin ortadi.
Oʼtgan yil kasallanish boʼyicha rekord — dunyo boʼylab 14,1 milliondan ortiq holat va 9500 dan ziyod oʼlim qayd etildi. Bu 2023 yildagi koʼrsatkichlardan ikki baravar koʼp. Mutaxassislar infektsiyaning tez tarqalishini global isish bilan bogʼlashmoqda. Jahon sogʼliqni saqlash tashkiloti (JSST) maʼlumotlariga koʼra, har yili taxminan 390 million odam patogen bilan kasallanadi, ularning 96 millionida simptomlar rivojlanadi. Tahliliy modellar shuni koʼrsatadiki, barcha qitʼalardagi 100 dan ortiq mamlakatlarda 5,6 milliarddan ortiq odam infektsiyani yuqtirish xavfi ostida turibdi.