Мутахассис юрак-қон томир асоратларидан диабет билан оғриган беморларнинг ўлим даражаси юқори эканлигини таъкидлади
Мутахассисларнинг фикрича, сурункали юқумли бўлмаган касалликларга (CЮБК) қарши кураш замонавий тиббиётнинг асосий муаммоларидан бири саналади. СЮБКлар нафақат эрта ўлимга, балки меҳнат қобилиятини доимий равишда йўқотишга олиб келади, бу эса одамларнинг ҳаёт сифатини сезиларли даражада ёмонлаштиради. Улар орасида биринчи ўринни ҳар йили 18 миллионга яқин одамнинг ҳаётига зомин бўладиган юрак-қон томир касалликлари эгаллайди. Юрак ва қон томир касалликлари кўпинча бошқа касаллик - қандли диабет билан бирга келади, бу ҳар йили дунёда 1,6 миллион ўлимга сабаб бўлади.
У ушбу патологиялар ва уларнинг комбинациясига қарши курашнинг энг самарали усули профилактика саналади,- дейди тиббиёт фанлари номзоди, Қозон давлат тиббиёт академиясининг доценти Наталя Волчкова.
Наталя Волчкова: Хорижий прогнозларга кўра, 2045 йилга бориб дунёда ушбу касалликнинг тарқалиши 51 фоизга ошиши кутилмоқда. Қандли диабет билан оғриган беморларнинг кўп қисми асосий касалликдан эмас, балки юрак-қон томир асоратларидан вафот этади ва умуман олганда, бу касалликлар бир-бири билан чамбарчас боғлиқ. Шундай қилиб, диабетга мойиллик, масалан, барча юрак-қон томир касалликлари орасида етакчи бўлган артериал гипертензия мавжудлиги билан бирга, бошқа юрак-қон томир патологияларининг ривожланишига ёрдам бериши мумкин. Бундан ташқари, ушбу икки касаллик гуруҳи умумий хавф омилларига эга. Булар қон босими, қондаги глюкоза ва холестерин миқдорининг ошиши, ортиқча вазн, нотўғри овқатланиш, жисмоний ҳаракатсизлик ва чекишдир-деди.
Семизлик, гипертония, дисгликемия ва дислипидемия каби диагностик кўрсаткичларнинг меъёрдан оғиши юрак-қон томир асоратлари ривожланиш хавфини сезиларли даражада оширади ва бу тиббиётда "метаболик синдром" деб таърифланади.
"Хавф омиллари ва уларни тузатиш имкониятларини фаол ўрганиш метаболик синдром, хусусан, қандли диабет ва юрак-қон томир патологияларининг олдини олиш учун кенг истиқболларни очади. Шунинг учун, ушбу хавфли шароитлар ривожланишининг олдини олишнинг энг самарали чораси - бу олдини олиш", - деди Наталя Волчкова
Мутахассиснинг таъкидлашича, профилактика йўналиши кардиология, эндокринология ва умуман тиббиётда жуда муҳим тенденция ҳисобланади. Бир қатор сурункали юқумли бўлмаган касалликларнинг ривожланишига таъсир қилувчи хатти-ҳаракатларнинг энг муҳим хавф омилларидан бири -тамаки чекишдир.
Мутахассис таъкидлаганидек, тамаки тутунида мавжуд бўлган заҳарли ва канцероген моддалар эндотелиал дисфункцияга олиб келади, қон томир эндотелиясининг гомеостазини ва нормал ишлашини бузади, оксидловчи стрессни кучайтиради ва бета ҳужайралари функциясини бузади, бу эртами-кечми eқандли диабет ва бир қатор юрак-қон томир паталогияларининг ривожланишига олиб келиши мумкин.
"Статистик маълумотлар шуни кўрсатадики, чекувчилар чекмайдиганларга қараганда диабетга чалиниш хавфи 1,5 баравар юқори. Кунига бир қути ёки ундан кўп чекадиган фаол чекувчилар учун бу хавф чекмайдиганларга қараганда 30-40% юқори.", -деди Наталя Волчкова.
-Беморлар чекишни ташлаганида, қон босими нормал ҳолатга қайтади, юрак уриши ва юрак ритмининг бузилиши камаяди, дея қўшимча қилди шифокор. -Шунингдек, чекишни ташлаганлар юрак-қон томир ва метаболик касалликлар ривожланишининг қисқа ва узоқ муддатли хавфини сезиларли даражада камайтиради. Шунинг учун чекишни ташлаш метаболик синдром, диабет ва юрак-қон томир касалликларининг олдини олишнинг энг муҳим воситасидир.
Aфсуски, сўров маълумотларига кўра, метаболик синдромли беморларнинг атиги 38 фоизи чекишни ташлаган, 62 фоизи эса ҳар қандай тақиқларга қарамай, ёмон одатига содиқ қолган. "Aлбатта, олтин стандарт- чекишни тўлиқ ташлашдир, шунинг учун ҳар қандай комплекс даволаш ва реабилитация дастурига чекишни ташлаш бўйича аралашувларни киритилиши керак", деди у.- Бироқ, чекишни ташлаш кўпинча бемор учун психологик ва жисмоний жиҳатдан қийин қарор эканлигини унутмаслик керак. Тегишли тиббий ёрдам бўлмаса, чекувчиларнинг атиги 5 фоизи чекишни ташлайди ва 95 фоизи тиббий ёрдам ва қўшимча ёрдам чораларига муҳтожлигича қолади."
Терапиянинг энг бошида хавф омилларини тузатиш сезиларли муваффақиятга олиб келади, юрак-қон томир ва метаболик касалликларнинг ривожланишини секинлаштиради ва олдини олади, деди Наталя Волчкова. Соғлом турмуш тарзи ва хавфни ўзгартириш концепциясига риоя қилиш, чекишни ташлаш, вазн ва қон миқдорини назорат қилиш бир қатор сурункали юқумли бўлмаган касалликлар, жумладан метаболик синдром, юрак-қон томир касалликлари, қандли диабетни олдини олишнинг энг муҳим воситасидир. “Aҳолининг соғлом турмуш тарзига бўлган рағбатини ошириш учун нафақат шифокор, балки давлат, беморнинг ўзини ҳам жалб этиш муҳим. Бунга эришиш учун барча даражаларда соғлом турмуш тарзи тадбирларини оммалаштириш ва хавфларни ўзгартириш концепциясини жорий қилиш керак".— дея хулоса қилди мутахассис.
