Mutaxassis yurak-qon tomir asoratlaridan diabet bilan ogʻrigan bemorlarning oʻlim darajasi yuqori ekanligini taʼkidladi
Mutaxassislarning fikricha, surunkali yuqumli boʻlmagan kasalliklarga (CYUBK) qarshi kurash zamonaviy tibbiyotning asosiy muammolaridan biri sanaladi. SYUBKlar nafaqat erta oʻlimga, balki mehnat qobiliyatini doimiy ravishda yoʻqotishga olib keladi, bu esa odamlarning hayot sifatini sezilarli darajada yomonlashtiradi. Ular orasida birinchi oʻrinni har yili 18 millionga yaqin odamning hayotiga zomin boʻladigan yurak-qon tomir kasalliklari egallaydi. Yurak va qon tomir kasalliklari koʻpincha boshqa kasallik - qandli diabet bilan birga keladi, bu har yili dunyoda 1,6 million oʻlimga sabab boʻladi.
U ushbu patologiyalar va ularning kombinatsiyasiga qarshi kurashning eng samarali usuli profilaktika sanaladi, deydi tibbiyot fanlari nomzodi, Qozon davlat tibbiyot akademiyasining dotsenti Natalya Volchkova.
Natalya Volchkova: Xorijiy prognozlarga koʻra, 2045-yilga borib dunyoda ushbu kasallikning tarqalishi 51 foizga oshishi kutilmoqda. Qandli diabet bilan ogʻrigan bemorlarning koʻp qismi asosiy kasallikdan emas, balki yurak-qon tomir asoratlaridan vafot etadi va umuman olganda, bu kasalliklar bir-biri bilan chambarchas bogʻliq. Shunday qilib, diabetga moyillik, masalan, barcha yurak-qon tomir kasalliklari orasida yetakchi boʻlgan arterial gipertenziya mavjudligi bilan birga, boshqa yurak-qon tomir patologiyalarining rivojlanishiga yordam berishi mumkin. Bundan tashqari, ushbu ikki kasallik guruhi umumiy xavf omillariga ega. Bular qon bosimi, qondagi glyukoza va xolesterin miqdorining oshishi, ortiqcha vazn, notoʻgʻri ovqatlanish, jismoniy harakatsizlik va chekishdir-dedi.
Semizlik, gipertoniya, disglikemiya va dislipidemiya kabi diagnostik koʻrsatkichlarning meʼyordan ogʻishi yurak-qon tomir asoratlari rivojlanish xavfini sezilarli darajada oshiradi va bu tibbiyotda "metabolik sindrom" deb taʼriflanadi.
"Xavf omillari va ularni tuzatish imkoniyatlarini faol oʻrganish metabolik sindrom, xususan, qandli diabet va yurak-qon tomir patologiyalarining oldini olish uchun keng istiqbollarni ochadi. Shuning uchun, ushbu xavfli sharoitlar rivojlanishining oldini olishning eng samarali chorasi - bu oldini olish", - dedi Natalya Volchkova
Mutaxassisning taʼkidlashicha, profilaktika yoʻnalishi kardiologiya, endokrinologiya va umuman tibbiyotda juda muhim tendensiya hisoblanadi. Bir qator surunkali yuqumli boʻlmagan kasalliklarning rivojlanishiga taʼsir qiluvchi xatti-harakatlarning eng muhim xavf omillaridan biri -tamaki chekishdir.
Mutaxassis taʼkidlaganidek, tamaki tutunida mavjud boʻlgan zaharli va kanserogen moddalar endotelial disfunksiyaga olib keladi, qon tomir endoteliyasining gomeostazini va normal ishlashini buzadi, oksidlovchi stressni kuchaytiradi va beta hujayralari funksiyasini buzadi, bu ertami-kechmi eqandli diabet va bir qator yurak-qon tomir patalogiyalarining rivojlanishiga olib kelishi mumkin.
"Statistik maʼlumotlar shuni koʻrsatadiki, chekuvchilar chekmaydiganlarga qaraganda diabetga chalinish xavfi 1,5 baravar yuqori. Kuniga bir quti yoki undan koʻp chekadigan faol chekuvchilar uchun bu xavf chekmaydiganlarga qaraganda 30-40% yuqori.", -dedi Natalya Volchkova.
-Bemorlar chekishni tashlaganida, qon bosimi normal holatga qaytadi, yurak urishi va yurak ritmining buzilishi kamayadi, deya qoʻshimcha qildi shifokor. -Shuningdek, chekishni tashlaganlar yurak-qon tomir va metabolik kasalliklar rivojlanishining qisqa va uzoq muddatli xavfini sezilarli darajada kamaytiradi. Shuning uchun chekishni tashlash metabolik sindrom, diabet va yurak-qon tomir kasalliklarining oldini olishning eng muhim vositasidir.
Afsuski, soʻrov maʼlumotlariga koʻra, metabolik sindromli bemorlarning atigi 38 foizi chekishni tashlagan, 62 foizi esa har qanday taqiqlarga qaramay, yomon odatiga sodiq qolgan. "Albatta, oltin standart- chekishni toʻliq tashlashdir, shuning uchun har qanday kompleks davolash va reabilitatsiya dasturiga chekishni tashlash boʻyicha aralashuvlarni kiritilishi kerak", dedi u.- Biroq, chekishni tashlash koʻpincha bemor uchun psixologik va jismoniy jihatdan qiyin qaror ekanligini unutmaslik kerak. Tegishli tibbiy yordam boʻlmasa, chekuvchilarning atigi 5 foizi chekishni tashlaydi va 95 foizi tibbiy yordam va qoʻshimcha yordam choralariga muhtojligicha qoladi."
Terapiyaning eng boshida xavf omillarini tuzatish sezilarli muvaffaqiyatga olib keladi, yurak-qon tomir va metabolik kasalliklarning rivojlanishini sekinlashtiradi va oldini oladi, dedi Natalya Volchkova. Sogʻlom turmush tarzi va xavfni oʻzgartirish konsepsiyasiga rioya qilish, chekishni tashlash, vazn va qon miqdorini nazorat qilish bir qator surunkali yuqumli boʻlmagan kasalliklar, jumladan metabolik sindrom, yurak-qon tomir kasalliklari, qandli diabetni oldini olishning eng muhim vositasidir.
“Aholining sogʻlom turmush tarziga boʻlgan ragʻbatini oshirish uchun nafaqat shifokor, balki davlat, bemorning oʻzini ham jalb etish muhim. Bunga erishish uchun barcha darajalarda sogʻlom turmush tarzi tadbirlarini ommalashtirish va xavflarni oʻzgartirish konsepsiyasini joriy qilish kerak".— deya xulosa qildi mutaxassis.
