Электрон сигаретлар астма ривожланиш хавфини оширади - шифокор
ЖССТ маълумотларига кўра, кўплаб мамлакатларда ўсмирлар орасида электрон сигаретлардан фойдаланиш даражаси катталарга қараганда юқори.
Тиббиёт фанлари доктори, пулмонология профессори Заурбек Айсанов таъкидлашича, сўнгги йилларда жуда кенг тарқалган ва турли номларга эга бўлган барча қурилмалар (электрон сигареталар, вейплар, тамакини қиздириш тизимлари) никотин етказиб бериш мосламалари сифатида белгиланиши мумкин. Улар технологик хусусиятлар ва моддаларни етказиб беришнинг физик тамойиллари бўйича фарқланади, аммо организмга таъсир қилишнинг умумий патологик механизмларига эга.
Вейп буғини тортаётганда ўпкага турли хил кимёвий моддалар киради, бу нафас йўлларининг яллиғланишига олиб келади ва астмани келтириб чиқаради, деб таъкидлади.
“Вейплар таркибида пропилен гликол ва ўсимлик глицерини мавжуд бўлиб, улар қиздирилганда қуруқлик ва тирнаш хусусияти келтириб чиқаради. Бу ўз навбатида, йўтал, томоқ оғриғи ва нафас йўлларининг сурункали яллиғланишига олиб келади, бу бронхиал астма ва сурункали бронхитни ривожланиш хавфини оширади. Одам электрон сигаретани чекаётганда қиздириш элементларидан буғга кирадиган қўрғошин, никел, хром каби оғир металларнинг микрозарраларини ҳам нафас олади. Бу ўпканинг яллиғланиши ва нафас олиш йўлларининг шикастланишига олиб келади ва сурункали ўпка касалликларига, жумладан, астмага олиб келади. Диацетил и ацетилпропионил каби хушбўй моддалар ҳаво йўлларининг эпителиясига зарар етказиши ва оксидловчи стрессга олиб келиши мумкин.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ҳатто вейп-эерозолидан қисқа муддатли фойдаланиш ҳам ўпкада яллиғланиш белгилари даражасини 116% га ошириши мумкин. Таъкидлаш жоизки, вейплар ва электрон сигаретларда қўлланиладиган аксарият суюқликларнинг таркиби тартибга солинмаган ва ўпка соғлиғига сезиларли таъсир кўрсатадиган бир қатор бошқа хавфли кимёвий моддаларни ўз ичига олиши мумкин”, — деди у.
Мутахассиснинг сўзларига кўра, ёшликда сигарет чекиш алоҳида хавф ҳисобланади, чунки бу пайтда ўсмирларда нафас олиш тизими ҳали ҳам ривожланиш жараёнида бўлади. Электрон сигаретлар орқали кимёвий моддалардан нафас олиш ўпканинг нормал ўсиши ва ривожланишига халақит бериши мумкин, бу эса жиддий нафас олиш муаммоларига, жумладан, астмага олиб келиши мумкин.
Шу билан бирга, сигарет чекиш астма касаллигига чалинган ёшлар учун ўта хавфлидир, деди профессор.
“Aгар астматик электрон сигарет чекса, бу астматик хуружларнинг частотаси ва хуруж даражасини ошишига олиб келади. Вейп касалликларни назорат қилишни қийинлаштиради чунки у ўпканинг доимий яллиғлаб боради. Узоқ вақт давомида фойдаланиш эса ўпка функциясининг доимий ёмонлашишига олиб келиши мумкин.", деди шифокор.
Aлоҳида хавфли тоифа астмаси енгил бўлган ва бу касаллик борлигидан бехабар бўлган ёшлардир.
"Улар одатда кўкрак қафасидаги тиқилиш, енгил нафас қисиши ва хириллаш ҳиссини бошдан кечирадилар, айниқса спорт машғулотларидан кейин мунтазам равишда кучли йўталишади. Ўсмирлар бу аломатларга эътибор бермасликлари ва енгил астма билан яшашлари мумкин. Aммо мунтазам вейп чекиш бронхларнинг ҳолати аста-секин ёмонлашишига ва касалликни оғирлашишига олиб келади. Шунинг учун, ҳар қандай ҳолатда, электрон сигаретани чекишни тўхтатиш керак ва агар сизда юқорида тавсифланган аломатлардан бири ёки бир нечтаси бўлса, дарҳол пульмонолог, терапевт ёки аллергологга мурожаат қилишингиз керак.", деди Aйсанов.
