Янгиликлар

not found

18 май – Халқаро музейлар куни

1977 йилдан бошлаб ҳар йили 18 майда дунёдаги 150 га яқин давлатда Халқаро музейлар куни нишонланади. Бу ҳақда 1977 йилда Москва ва Ленинград шаҳарларида ўтказилган ICOM (International Council of Museums - Халқаро музейлар кенгаши)нинг XI конференциясида қарор қилинган эди. Байрамнинг мақсади замонавий музейларнинг салоҳияти ва тарихий-маданий меросини кўрсатиш, кенг аудитория ўртасида илмий-маърифий ва таълим ишларини олиб боришдан иборат. Анъанага кўра, байрамга янги кўргазмалар, маълум мавзуга бағишланган фестиваллар, «музейда тун» дастури, маърузалар, театр томошалари, бепул экскурсиялар, илмий ўқишлар ўтказилади. 1992 йилдан эътиборан Халқаро музейлар куни байрами маълум бир мавзуга бағишлаб нишонланади. Ажойиб анъаналардан яна бири, 18 майга яқин дам олиш кунлари, шанбадан якшанбага ўтар кечаси бўлиб ўтадиган «музейда тун» дастурининг ўтказилишидир. Ушбу тадбир биринчи марта 1997 йилда Германияда ташкил этилган ва ҳозиргача ҳар йили ўтказиб келинади. Бугун Ўзбекистондаги аксарият музейларда маданий тадбирлар, жумладан “Очиқ эшиклар куни” бўлиб ўтади, бунинг натижасида ташриф ҳамма учун бепул бўлади.

  • 18 Май, 09:07
  • Батафсил
not found

Энг камёб касалликлар

Моргеллон касаллиги Бу касалликни 2002 йилда америкалик шифокорлар расман қайд этдилар. Касаллик кечишининг ўзига хос хусусияти шундаки, бемор ўз териси остида юзлаб ҳашаротлар, чувалчанглар ва турли қуртлар юргандек ҳис қилади ҳамда бунинг сабабини сира тушунтира олмайди. Дастлаб шифокорлар бу ҳолатга психик муаммо сифатида қараганлар, аммо беморлар терисидаги қичишиш, шишлар, қизаришлар ва мушакларнинг узлуксиз қисқариши кузатилганидан кейин янада кўпроқ ўрганишга мажбур бўлганлар. 2012 йилга келибгина бу белгилар руҳий касаллик белгилари эканлиги бўйича узил-кесил хулосага келинди. Хатчинсон касаллиги (прогерия) Прогерия ёки Хатчинсон касаллиги — камёб касалликлар орасида энг машҳури. Туғма генетик аномалия туфайли бу касалликка чалинган инсонлар меъёрдагига нисбатан 8 баробаргача кўпроқ тезликда қарий бошлайдилар. Аммо эътиборли жиҳати, тана ҳар қанча кексаймасин, ақл болаликдагича қолади. Аксарият ҳолларда бундай болалар 12-13 ёшгача нобуд бўладилар. Бироқ Японияда бу касалликка чалингани ҳолда 45 ёшгача яшаган инсон ҳам бор. Дунё бўйича 80тага яқин қайд этилган бу касаллик ўғил болаларда қизларга нисбатан икки баробар кўп учрайди. Бундай бемор Ўзбекистонда, Андижон туманида ҳам бор. Балиқ ҳиди синдроми Бу касаллик нисбатан кўп учрайди, балки мана шу сатрларни ўқиётган муштарийлар орасида ҳам кимдир баданидан балиқ ҳиди анқиб турадиган одамни учратган ҳам чиқар. Синдром ҳам ҳолатни айнан ифодалаган ҳолда номланган – балиқ ҳиди синдроми (фан тилида — триметиламинурия). Бу генетик патологиянинг ўзига хос жиҳатида жигар триметиламинларни қайта ишлай олмай қолади. Бу модда ўткир ва ёқимсиз ҳиди билан ажралиб туради. Натижада бутун танадан бадбўй таралиб туради. Бу касалликнинг ҳам самарали давоси топилмаган. Оғриқни сезмаслик Бир қарашда муаммо эмасдек туйиладиган бу синдром ҳам инсон учун жуда хавфлидир. Бу, айниқса, болаларда оғир кечади. Суяклари синар даражада йиқилган болалар ҳам бу касаллик туфайли жилмайиб тураверганлари қайд этилган. Дунё бўйича бир неча юз шундай инсонлар мавжуд. Одатда ёш улғайгани сари оғриқ пайдо бўлади ва катта ёшлиларда деярли учрамайди. Куру касаллиги Янги Гвинеядаги форе қабиласида кўп учровчи бу касаллик жуда оғир ва шиддатли кечади. Унинг давоси топилмаган. Бемор дастлаб жуда кучли бош оғриғидан азият чекади, кейин иммунитет кескин тушиб кетади, энг оғир белгиси сифатида асаб ҳужайраларининг емирилиши кузатилади ва бунинг асорати сифатида оёқ-қўллар инсонга бўйсунмай қолади. Бемор одатда бир йил ичида кучли оғриқлардан азобланиб, юрак ва ўпка етишмовчилигидан вафот этади. Патологик уйқусизлик Уйқусизлик туфайли ўлим топиш мумкинлигини тасаввур қилиш қийин. Аммо камёб касаллик сифатида қайд этилувчи патологик уйқусизлик кўп ҳолларда ўлимга олиб келади. Ўтган асрнинг етмишинчи йилларидан бошлаб ўрганила бошланган бу касаллик сабабчиси 20-хромосомадаги мутаген жараёнлар эканлиги аниқланган. Касаллик ярим йилдан бир неча йилгача давом этиши мумкин. Бир неча ўн кишида қайд қилинган бу касалликка чалинганлар одатда организмнинг ҳаддан зиёд толиқишидан вафот этадилар.

  • 17 Май, 14:00
  • Батафсил
not found

Онлайнми ёки офлайн: дори-дармонларни қандай тартибда харид қилишни афзал кўрасиз?

IQVIA халқаро таҳлилий компанияси томонидан ўтказилган тадқиқот давомида қозоғистонлик беморларнинг дори воситалари, тиббий буюмлар, БФҚ ва бошқа соғлиқни сақлаш маҳсулотларини онлайн ва офлайн харид қилишдаги хатти-ҳаракатларининг ўзига хос хусусиятлари ўрганилди. Тадқиқот доирасида Қозоғистоннинг 16 шаҳридан 300 нафар респондент билан онлайн суҳбат ўтказилди.  Суҳбат 2023 йил март ойида бир нечта очиқ саволлардан иборат тузилган сўровнома ёрдамида ўтказилди. Охирги 6 ой давомида онлайн ва офлайн сегментларда харид қилиш тажрибаси ўрганилди. Дори воситалари ва тиббий буюмларни харид қилишда фойдаланиладиган онлайн платформалар, дорихона тармоқлари баҳоланди. Тадқиқот натижаларига кўра, респондентларнинг қарийб ярми - 49 фоизи дори воситалари ва тиббий буюмларни оддий дорихоналар ва интернет сайтларидан харид қилишган, 1/3 қисмидан кўпроғи эса фақат дорихоналардан харид қилган. Респондентларнинг атиги 13 фоизи барча фармацевтика маҳсулотларини интернет орқали харид қилади. Aсосан, бу ёндашув 25-34 ёшдаги респондентлар томонидан қўлланилади. Оддий дорихоналардан респондентларнинг катта қисми дори-дармонларни (80%), гигиена ва оғиз бўшлиғини парвариш қилиш воситаларини (67%) ва тиббий маҳсулотларни (45%) сотиб олади. Офлайн харидларда энг катта талаб грипп ва шамоллашни даволовчи дори воситалар, тиш пасталари, антибиотиклар, микробларга қарши воситаларга қаратилган. Интернетда респондентлар кўпинча косметика, витаминлар, биоқўшимчалар, гомеопатия, гигиена ва оғиз бўшлиғини парвариш қилиш воситаларини сотиб олишади. Шундай қилиб, тадқиқот шуни кўрсатадики, Қозоғистонда онлайн савдо канали ривожланмоқда, аммо истеъмолчилар ҳали ҳам дори воситаларини дорихоналардан сотиб олишни афзал кўришади.

  • 17 Май, 11:07
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech