Genetiklar qaysi xalqlarda tromboz xavfi yuqori ekanini aytishdi
Genotek olimlari turli etnoslarga mansub 40 mingdan ortiq Rossiya aholisining genomini o‘rganib, dog‘istonliklar va armanlarda tromboz xavfi yuqori ekanligini aniqladilar.
F5 (ivish omili 5) genida mutatsiyaga uchragan yoki Leyden mutatsiyasi bo‘lgan odamlar tromboz va o‘pka emboliyasi rivojlanishiga ko‘proq moyil bo‘ladi - rivojlanish xavfi 7 baravar yuqori bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, mutatsiya homiladorlik kechishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bu davrda ayollarda qon ivishi ortadi, bu esa tug‘ruq paytida qon ketish xavfini kamaytiradi. Biroq, Leyden mutatsiyasi bo‘lgan ayollarda homiladorlik asoratlari xavfi yuqori.
Genotek tibbiy-genetik markazi olimlari tadqiqotda F5 genidagi mutatsiya Rossiya aholisida o‘rtacha 3% chastotada uchrashini aniqladi. Ammo Rossiyaning ba’zi etnoslarida trombozlarning genetik xavfi yuqori: dog‘istonliklar (18,6%) va armanlar (12,5%). Shu bilan birga, F5 dagi mutatsiya yakutlarning birorta vakilida aniqlanmadi.
"Tadqiqotimiz ushbu mutatsiya chastotasidagi sezilarli etnik va geografik farqlarni tasdiqlaydi. Ushbu bilimlar shifokorlarga xavflarni yaxshiroq bashorat qilish va individual profilaktika choralarini tavsiya qilishga yordam beradi," - dedi Genotek tibbiy-genetik markazi ilmiy direktori Aleksandr Rakitko.
Leyden mutatsiyasining tarqalishini tushunish turli populyatsiyalar uchun xavflarni baholash va trombozlarning oldini olish bo‘yicha milliy strategiyalarni ishlab chiqish imkonini beradi. Leyden mutatsiyasi tromboz xavfini oshirsa-da, o‘z vaqtida tashxis qo‘yish va to‘g‘ri tibbiy yordam ko‘rsatish bu xavflarni minimallashtirishga yordam beradi.
Leyden mutatsiyasi taxminan 20-30 ming yil oldin paydo bo‘lgan va Yevropaga ko‘chib kelgan aholi orasida tarqalgan. Shuning uchun hozir u yevropaliklarning taxminan 3-7% da uchraydi, Sharqiy va Markaziy Yevropa kabi ba’zi mintaqalarda 10% ga yetadi. Yaqin Sharq aholisida chastota mamlakatga qarab 2% dan 7% gacha o‘zgarib turadi. Osiyo, Afrika va Avstraliya populyatsiyalarida mutatsiya kam va odamlarning 1% dan kamrog‘ida uchraydi.
