Янгиликлар

not found

Саратонни ўлдирадиган нанороботлар яратилди

Швециядаги Каролинска институти олимлари саратон ҳужайраларини йўқ қила оладиган нанороботларни яратишди. Тадқиқот натижалари Nature Nanotechnology журналида чоп этилди. Нанороботлар ситотоксик таъсирга эга бўлган олти бурчакли шаклда илгари ишлаб чиқарилган пептид тузилмаларига асосланган. Ушбу бирикма беғараз ҳаракат қилади ва соғлом ҳужайраларга зарар етказиши мумкинлиги сабабли, у ДНКдан қурилган наноструктура ичига яширинган. ДНК оригами техникаси фақат маълум шароитларда, масалан, паст pH даражалари ёки одатда саратон ҳужайраларини ўраб турган кислотали микро муҳитда фаоллаштирилган "хавфсизлик калити" ни яратиш учун ишлатилган. Оддий pH 7,4 да пептид "қурол" фаол бўлиб қолади, аммо pH 6,5 га тушганда, у ўсимта тўқималарига қарши ҳаракат қила бошлайди. Нанороботларнинг самарадорлиги сут безлари ўсмалари бўлган сичқонлар устида ўтказилган тажрибаларда тасдиқланди. Нанороботларни инъекция қилиш натижасида сичқонларда ўсма ўсиши 70 фоизга камайган. Тадқиқотчилар ушбу усулнинг самарадорлигини мураккаброқ саратон турларида синаб кўришни режалаштирмоқда.

  • 4 Июль, 15:30
  • Батафсил
not found

ЖССТ тамаки чекишни ташлаш бўйича биринчи клиник даволаш йўриқномасини эълон қилди

ЖССТнинг  тамаки чекишни ташлаш бўйича биринчи йўриқномасида тамакига қарамликни енгишга ёрдам берадиган ёндашувлар комбинациясидан, шу жумладан соғлиқни сақлаш муассасаларида хатти-ҳаракатлар, рақамли ечимлар ва фармакологик ёндашувлардан фойдаланишни тавсия қилади. Қўлланманинг мақсади ҳар қандай турдаги тамакидан воз кечишни хоҳловчи 750 миллиондан ортиқ тамаки фойдаланувчиларига ёрдам беришдир. Ушбу тавсиялар тамаки маҳсулотларининг ҳар хил турларига, шу жумладан сигареталар, калянлар, тутунсиз тамаки маҳсулотлари, сигаралар, қўлда ўралган ва иситиладиган тамаки маҳсулотларига қарамликни енгишга ҳаракат қилаётган катталар учун долзарбдир. "Бу мамлакатларга одамларни чекишни ташлашга ва тамаки билан боғлиқ касалликларнинг глобал юкини камайтиришга самарали ёрдам берадиган асосий воситаларга эга бўлиш имконини беради."-деди ЖССТ Бош директори доктор Тедрос Адханом Гебрейесус. Дунё бўйлаб 1,25 миллион тамаки истеъмолчиси бор, шундан истеъмолчиларнинг 60 фоизи - 750 миллиондан ортиқ киши тамакига қарамликдан воз кечишни хоҳлайди, аммо, бу одамларнинг 70% самарали чекишни ташлаш хизматларидан фойдаланиш имконига эга эмас. Ушбу бўшлиқ соғлиқни сақлаш тизимлари олдида турган кўплаб муаммолар, жумладан, ресурсларнинг етишмаслиги билан боғлиқ. Дори-дармонлар ва хулқ-атвор терапиясининг комбинацияси тамаки чекишни ташлашга уринишларнинг муваффақиятини сезиларли даражада ошириши мумкин. Мамлакатлар, айниқса, паст ва ўрта даромадли мамлакатларда, уларни бепул ёки субсидия асосида таклиф қилиш орқали бундай даволаш усулларидан фойдаланиш имкониятини ошириш мумкин. ЖССТ тамакига қарамликни даволашда самарали дори сифатида варениклин, никотин ўрнини босувчи терапия, бурпропион ва цитизиндан фойдаланишни тавсия қилади. ЖССТ 2023 йилда тавсия этилган дори воситаларининг мавжудлигини ошириш мақсадида тамаки истеъмоли касалликларида қўлланиладиган тиббий маҳсулотларни олдиндан квалификация қилиш тартибини бошлади. 2024 йил апрел ойида Kenvue компаниясининг никотинли сақич ва никотин пластри ЖССТнинг дастлабки квалификациясини олган биринчи никотинни алмаштириш терапияси маҳсулотига айланди. ЖССТ тиббий ёрдам кўрсатувчиларга режалаштирилган ёрдам турлари қаторига хулқ-атвор терапиясини, шу жумладан соғлиқни сақлаш мутахассиси билан қисқа (30 сониядан 3 минутгача) маслаҳатлар, шунингдек, хохловчиларга хулқ-атворни қўллаб-қувватлашнинг янада интенсив шаклларини (индивидуал, гуруҳ ёки телефон орқали маслаҳат) таклиф қилади. Бундан ташқари, рақамли техналогиялар, айниқса электрон матнли хабарлар, мобил смартфон иловалари ва интернет дастурларидан қўшимча воситалар ёки ўз-ўзига ёрдам воситалари сифатида ишлатилиши мумкин. ЖССТ дунё бўйлаб тамаки чекишни тўхтатишга муҳтож бўлган миллионлаб одамларнинг саломатлигини яхшилаш учун соғлиқни сақлаш муассасалари, сиёсатчилар ва манфаатдор томонларни ушбу кўрсатмаларни қабул қилиш ва улардан фойдаланишга чақирди.

  • 4 Июль, 09:00
  • Батафсил
not found

Янги тизим: Тиббиёт ва фармацевтика ходимларини аттестациядан ўтказишдаги ўзгаришлар

Соғлиқни сақлаш вазирлигининг “Тиббиёт ва фармацевтика ходимларининг малакасини баҳолаш жараёнларини самарали ташкил қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги буйруғи қабул қилинди. Буйруққа асосан, Ягона интерактив давлат хизматлари портали (my.gov.uz) орқали давлат хизматларини кўрсатишнинг ҳар бир босқичида мурожаатлар кўриб чиқилишини тўғридан-тўғри кузатиб бориш тартиби такомиллаштириб борилиши белгиланди. Имтиҳон саволлари базаси соҳадаги ўзгаришларга кўра, ҳар йили 1 сентябрга қадар мунтазам равишда янгилаб борилади. Шу билан бирга, Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси, олий тиббий таълим муассасалари, Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази, Республика ихтисослаштирилган илмий ҳамда илмий-амалий тиббиёт марказлари ва илмий-тадқиқот институтлари раҳбарлари, Қорақалпоғистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазири, Тошкент шаҳар ва вилоятлар соғлиқни сақлаш бошқармалари бошлиқларига қуйидаги вазифалар юклатилди: ✔️тасарруфидаги даволаш-профилактика муассасаларида фаолият юритаётган шифокор ва фармацевтларни амалдаги малака тоифасининг муддати тугашидан олти ой олдин навбатдаги мажбурий аттестациядан ўтиши лозимлиги тўғрисида ёзма равишда хабардор қилиш; ✔️тиббиёт ва фармацевтика ходимларини аттестациядан ўтказиш тартиби билан таништирилиши ҳамда аттестациядан ўтиш учун ҳужжат топшириш бошлангунга қадар уларнинг малака оширишини ташкил этиш; ✔️тиббиёт ва фармацевтика ходимларини аттестациядан ўтиши учун ҳужжатларини тайёрлаши ва ўз вақтида топширишига зарурий шарт-шароитлар яратиб бериш; ✔️тиббиёт ва фармацевтика ходимларини ўз вақтида аттестациядан ўтишини таъминлаш мақсадида малака тоифасига эга бўлган ва бўлмаган мутахассисларнинг доимий мониторингини юритиш; ✔️малака тоифасига эга бўлган ва бўлмаган тиббиёт ҳамда фармацевтика ходимлари тўғрисидаги маълумотларнинг йиллик таҳлилий жадвалини ўрнатилган тартибда кейинги йилнинг 1 февралига қадар Тиббиёт ва фармацевтика ходимларининг малакасини баҳолаш марказига топширилишини таъминлаш. Янги тизимнинг асосий афзалликларидан бири шундаки, эндиликда тиббиёт ва фармацевтика ходимларининг ҳужжат топшириш ҳамда аттестациядан ўтиш учун ортиқча вақт ва маблағ сарфлаб пойтахтга келишига барҳам берилди. Ҳужжат топшириш ва имтиҳондан ўтиш жараёнида инсон омили аралашувини минималлаштириш орқали коррупция хавфи ва элементлари бартараф этилди. Шунга кўра, Соғлиқни сақлаш вазирлиги тизимнинг барча бўғинидаги муассаса раҳбарлари бу ҳақда доимий равишда тарғибот-ташвиқот ва тушунтириш ишларини олиб бориши лозимлиги ҳамда барча турдаги фирибгарлик ҳолатларини олдини олиш бўйича тегишли чоралар кўриши белгиланди. Тиббиёт ва фармацевтика ходимларининг малакасини баҳолаш маркази ҳузуридаги малака тоифасини бериш бўйича ихтисослаштирилган аттестация комиссиялари раислари ва аъзолари аттестацияларнинг ўз вақтида ҳамда белгиланган талаблар асосида адолатли ва шаффоф ўтказилишида шахсан жавобгар этиб белгиланди. Бу саъй-ҳаракатларнинг барчаси етук ва чуқур билимга эга, халқаро майдонда рақобатбардош кадрлар тайёрлашга хизмат қилади.

  • 3 Июль, 13:03
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech