Янгиликлар

not found

Шифокор 50 ёшдан ошган аёллар дуч келадиган хавфлар ҳақида маълумот берди

Мутахассиснинг таъкидлашича, аёллар учун асосий хавф омиллари юрак-қон томир касалликлари, қандли диабет ва онкология бўлиб қолмоқда. Шубҳали аломатлар кузатилганда ўз вақтида шифокорга мурожаат қилиш муҳимдир. Ёш билан боғлиқ артериал гипертензия ривожланиши кўплаб омиллар, жумладан, томир деворларининг эластиклиги, қоннинг ёпишқоқлиги, генетик омиллар ва турмуш тарзи билан боғлиқ. "Репродуктив ёшдаги аёлларда эстроген ҳимоя функциясини бажаради — менопаузадан олдин аёлларда юрак-қон томир касалликлари, шу жумладан артериал гипертензия ривожланиш хавфи эркакларникига қараганда пастроқ. Aёлларда менопауза бошланиши билан қондаги эстроген даражаси пасаяди ва юрак-қон томир касалликлари хавфи юзага келади. Профилактика чораси сифатида 40 ёшдан ошган барча одамларга қон босимини ўлчаш тавсия этилади: агар у 140/90 дан юқори бўлса, бу мутахассисга мурожаат қилиш учун сабабдир”, — дея огоҳлантирди шифокор. 50 ёшдан ошган аёлларда кейинги кенг тарқалган касаллик 2-тоифа диабетдир. Қандли диабетнинг асосий сабаблари транс ёғлари кўп бўлган таомлар, кам жисмоний фаоллик, семизлик: бу глюкозанинг ҳужайра ичига кириши жараёнларининг бузилишига, инсулиннинг нисбий етишмаслигига, қондаги глюкоза даражасининг ошишига олиб келади, бу эса қон томирлари деворларига зарар етказади. Мутахассиснинг сўзларига кўра, 50 ёшдан ошган аёлларда саратон хавфи ортади, чунки ёш ўтган сари ҳужайраларда кўпроқ мутациялар тўпланади. Бироқ, айрим касалликлар учун скринингни ёшроқ ёшдан бошлаш керак, масалан, бачадон бўйни саратонини эрта ташхислаш 21 ёшдан бошланади. Шунингдек, 40 ёшдан бошлаб мамограммани ўтказиш ва кейин ҳар икки йилда бир марта текширувдан ўтиш тавсия этилади. 45 ёшдан ошган аёллар колоректал саратонни истисно қилиш учун ҳар икки йилда бир марта яширин қон текширувидан ўтишлари ёки ҳар 10 йилда бир марта колоноскопия қилишлари керак, дея қўшимча қилди мутахассис. Мутахассис касалликларнинг олдини олиш учун соғлом турмуш тарзи қоидалари долзарблигини таъкидлади: рационда кунига тахминан 400 грамм мева ва сабзавотлар, ҳафтасига 150 дақиқа мунтазам аэроб машқлари, шунингдек, кунига етти-саккиз соат ухлаш ва стрессни минималлаштириш. Кекса аёллар учун қон босими ва глюкоза даражасини назорат қилиш айниқса муҳимдир. Касалликнинг бошланишини ўтказиб юбормаслик ва терапевтик даволанишни бошлаш учун "ақлли" гаджетлар бунга ёрдам беради, масалан, Блуетоотҳ тонометри, у ўзи қон босими кўрсаткичларини кузатиб боради, уларни шифокорга юборади ва оғишлар бўлса, маслаҳат, шифокорга учрашиш ёки тез ёрдам чақиришни тавсия қилиш учун бемор билан боғланади. ", - дея хулоса қилди шифокор.

  • 29 Ноябрь, 11:50
  • Батафсил
not found

Ўзбекистонда коронавируснинг янги штами тарқалгани ростми?

Сўнгги пайтларда Ўзбекистонда коронавирус қайтадан авж оляпти, деган хавотирли аудиолар тарқалмоқда. Хўш, ҳақиқатдан ҳам коронавирус жонланяптими? Ўзбекистон Республикаси Санитария эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлик қўмитаси бошқарма бошлиғи Рустамжон Икромов шу каби саволларга жавоб берди. – Коронавирус инфекцияси тўғрисида гапирилганда авваламбор ҳаво томчи йўллари орқали юқадиган барча ўткир респиратор вирусли инфекцияларни биргаликда гапирган маъқулроқ. Сабаби коронавируснинг юқиш йўли айнан шу ўткир респиратор вирусли инфекцияларнинг тушиш йўли билан бир хил. Унинг кечиши ҳам, айни кунлардаги штамларни юзага келтирадиган касаллик турлари ҳам касалликнинг ўзини кечиши, кўриниши бир хил. Шу сабабли ҳам аҳоли ўртасида айнан ўткир респиратор вирусли инфекцияларни мавсумий кўтарилиши даврига келиб ушбу касалликларни коронавирус инфекциясининг кўтарилиши билан боғлиқ миш-мишлар тарзида тарқатилган хабарларнинг барчаси ноўрин. Сабаби бизда кунлик назорат олиб борилади ва коронавирус инфекцияси касаллигига чалинганлиги фақат лаборатория ва полимер занжирли реакциялар орқали махсус текширувлар орқали лабораторияда тасдиқланади. Шунга кўра, бир ҳафта давомида бизда 90 га яқин касаллик қайд этилган бутун Республика бўйлаб. Бу эса ўртача олганда 14-15 та атрофида бир кунда қайд этилаётганини билдиради. Бироқ шу билан биргаликда биз шу эпид мавсум ҳисобланган ўткир респиратор вирусли инфекцияларни эътиборга оладиган бўлсак бу бир ҳафталик даврда 10 000 дан 11 000 гача миқдорда касаллик қайд этиляпти. Республика бўйича ўткир респиратор инфекцияларнинг 75-80% фоизи Тошкент шаҳрига тўғри келяпти.  Энди бу ҳар йили такрорланиб турадиган ва одамларимизда асосан мулоқотнинг кўпайганлиги ва уларнинг ёпиқ биноларда узоқ вақт бемор одамлар билан бирга қолаётгани ва бемор ўша ўткир респиратор вирусли инфекцияси бўлган тақдирда ҳам ўзларини жамоат жойларида ёки ишга ёки ўқишга бориш жараёнларига жазм қилаётган одамларимизни ўзига нисбатан талабчанлигининг сусайганлиги оқибатида юзага келади. Сабаби бу ўткир респиратор вирусли инфекциялар ҳаво томчи орқали юқади. Шу сабабли ҳам бу касаллик тез тарқалади ва одамлар ўртасида шу миш-мишлар келиб чиқишига сабаб бўляпти. Ўлим ҳолатлари кузатиляптими? – Умуман ўлим ҳолати йўқ. Ҳаттоки шу ўткир респиратор вирусли инфекцияларда ҳам ўлим ҳолати йўқ. Сабаби кунлик назорати ва ҳафталик ҳисоботи юритилади. Аҳоли нега коронавирус бўлсам керак деган бир тахминни илгари суряпти. Гриппнинг қайси штами кечяпти ҳозир? Унинг симптомлари қанақа? –Дунё бўйича илмий текширишлар охирги берилаётган маълумотларга қараладиган бўлса, албатта, ҳар йилги ўткир респиратор вирусли инфекцияларни турли қўзғатувчилар юзага келтиради. Уларнинг ҳам, яъни вирус қўзғатувчиларнинг ҳам янги-янги штамлари юзага келяпти. Бу эса ўз навбатида касаллик кечишини бироз ўзгартиши мумкин. Шу сабабли ҳам энди фуқароларимиз ўртасида мен коронавирус бўлсам керак, чунки ўтган йили грипп чалинганимда бошқачароқ бўлган эди. Вирус эса бошқачароқ белгилар билан юзага келяпти. Бу коронавирус бўлса керак, деган шубҳа бор. Лекин агар шундай шубҳа бўладиган бўлса фуқароларимиздан сўрардик, бутун Республика бўйлаб коронавирусни ташхислаш учун лабораторияларимиз ишлаб турибди. Етарлича диагностика ускуналари билан таъминланган. Шу жойга агар намуна топширадиган бўлса, у таҳлилдан ўтказилиб коронавирус бор-йўқлиги аниқланади. Гриппнинг қайси штами Ўзбекистонда мавжуд? Аввалгиларидан нимаси билан фарқ қилади?  — Бизда ўткир респиратор вирусли инфекциялар айнан грипп ва гриппга ўхшаш касалликлар ва бу бир неча йиллардан буён давом этиб келаётган дозер эпидимиологик текширув деган бир тартибда текширувдан ўтказилади, яъни ушбу касалликларнинг оғир-енгиллигига қараб улардан олинган намуналар бизда ва тегишли вирусологик лабораторияларимизда текширувдан ўтказилади. 80 фоизга яқин натижа шуни кўрсатяптики, гриппнинг А тури, яъни ҳар йили учрайдиган тури учраяпти. Лекин юқорида айтиб ўтган битта турни қайсидир йилда бошқачароқ белгилари яққолроқ намоён бўлган бўлса, кейинги йилда бошқачароқ белгилари устун бўлиши мумкин. Шу сабабли ҳам одамларимизда шубҳа бўляпти. Бу ҳаммаси айнан шу грипп ва гриппга ўхшаш касалликлар ва уни чақирувчи ўша грипп вируси маълум фоизларда гриппнинг А турига тўғри келади. Ва уни оғирроқ ўтадиган турлари эса 1 фоизгаям етмайди. Ва уларни ўша стационар равишда бориб ётиб даволаниш керак. Бизда коронавируснинг кўпроқ омикрон штами учраяпти. Гриппнинг А вируси ўхшашлиги қанақа? Симптомларни қандай фарқласа бўлади? — Гриппни бу типи ҳам, коронавирус ҳам бир хил белгилар билан намоён бўладиган касалликни чақириши мумкин. Уни ҳозирги айтиб ўтган махсус диаагностик ускуналар билан ажратиб олинади, холос. Белгилари бу дастлабки йўтал, аксириш, тана ҳароратининг кўтарилиши, ҳолсизлик ва қалтираш, одамда совуқсираш. Шунга ўхшаган белгилар иккалсида ҳам учраши мумкин. Бугунги кунда 17 фоиз беморларда иккала инфекциянинг баробар келиши, яъни михед учраш ҳолати бор. Бу иккала инфекция ҳам организмда касаллик чақирган ҳисобланади ва иккаласи ҳам лаборатория таҳлилимизда тасдиқланган. Уларни даволаш чоралари қанақа? —Даволаш чоралари бўйича, демак, миллий қўлланмалар асосида протоколлар ишлаб чиқилган ва протоколларга асосан, бизда бугунги кунда дунё мамлакатлари ичида анчагина самарали бўлган коронавирусни даволаш протоколлари мавжуд. Бу дегани ушбу касалликка чалинган тақдирда ҳам уни даволаш учун етарлича бизда ижобий ҳолатлар бор. Агар гриппнинг А вируси билан касалланган бўлса, қайси дори воситаларини қабул қилган маъқул? —Буни ўз-ўзидан битта дорининг номини айтишдан мен йироқман. Агар бемор ўзида шу касаллик белгиларини сезадиган бўлса, албатта, ўзи яшаб турган давлат профилактика муассасаларидаги шифокорлардан маслаҳат олиши ва уларнинг тавсиясига амал қилиши шарт.

  • 29 Ноябрь, 09:00
  • Батафсил
not found

Фармацевтика ва электротехника саноатидаги долзарб масалалар муҳокама қилинди

Президент Шавкат Мирзиёев 28 ноябрь куни фармацевтика ва электротехника саноатида ишлаб чиқаришни янада қўллаб-қувватлаш, корхоналарнинг экспорт салоҳиятини ошириш масалалари бўйича йиғилиш ўтказди. Мамлакатимизда бу икки тармоқ учун ҳам зарур хомашё, етарли шароитлар бор. Хусусан, охирги олти йилда фармацевтика соҳасида ишлаб чиқариш 3 баробар, экспорт 6 баробар кўпайган. 525 миллион долларлик 177 та лойиҳа ишга тушиб, жами 50 мингта иш ўрни яратилган. Лекин бу ҳали мавжуд имконият ва талаб даражасида эмас. Масалан, юртимизда йилига 1,6 миллиард долларлик дори-дармон истеъмол қилинади. Бунда маҳаллий маҳсулотларимизнинг улуши бор-йўғи 18 фоиз, қолгани импорт ҳисобидан қопланаяпти. Шу боис йиғилишда маҳаллий ишлаб чиқаришни ривожлантириш масалаларига алоҳида эътибор қаратилди. – Сўнгги йилларда бу соҳага катта кўмак ва маблағ берилди, фармацевтика зоналари ташкил этилди. Лекин бундан тўла фойдаланилмаяпти. Маҳаллийлаштиришни кенгайтириш, тадбиркорлар лойиҳаларини қўллаб-қувватлаш, уларнинг маҳсулотлари харидоргирлигини таъминлаш керак. Бунинг замирида қанча иш ўрни, қанча одамларнинг розилиги бор, – деди Шавкат Мирзиёев. Бу борада хориж тажрибасини ўрганиш, машҳур брендларни мамлакатимизга жалб этиш муҳимлиги таъкидланди. Жумладан, энг кўп истеъмол қилинадиган 50 турдаги дорини юртимизда ишлаб чиқариш орқали маҳаллийлаштириш улушини 35 фоизга етказиш мумкинлиги кўрсатиб ўтилди. “Tashkent Pharma Park” кластери қурилишини жадаллаштириш, унга хусусий шерикни жалб этиш зарурлиги айтилди. Шунингдек, фармацевтика корхоналарига “GMP” халқаро стандартига ўтиш ва  маркировкалаш тизимини йўлга қўйишда кўмаклашилади.   Умуман, бу соҳада 1,5 миллиард долларлик 173 та лойиҳа шакллантирилган. Уларни молиялаштириш учун 600 миллион доллар йўналтирилади. Мутасаддилар буларнинг натижасида 2024 йилда 400 миллион долларлик маҳсулот ишлаб чиқарилиши, 160 миллион доллар экспорт таъминланиши бўйича ахборот берди.

  • 29 Ноябрь, 07:30
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech